پزشکان کراراً با مشکلات مربوط به رشد مو مواجه می شوند. اغلب شکایات، مربوط به بیماران مبتلا به طاسی با شروع زودرس می باشند. ما در مجله اینترنتی زیگیل در مورد رشد مو و آناتومی و فیزیولوژی آن بیشتر توضیح خواهیم داد.
پزشک باید بتواند این الگوی ریزش موی طبیعی و ارثی را تشخیص دهد، بدین ترتیب از ارزیابی های مفصل و گران قیمت جلوگیری به عمل می آید. سایر بیماران شکایاتی در مورد رشد غیرطبیعی مو دارند؛ این بیماری ها باید تشخیص داده شوند و درمان گردند.
نشانه های ریزش مو یا رشد بیش از اندازهٔ آن گاهی خفیف هستند. علایمی که معمولا با بیماری پوستی مثل التهاب دیده می شوند ممکن است غایب باشند. برای ارزیابی، یک برخورد سیستماتیک ضروری است.
اناتومی و فيزيولوژى
فولیکول مو در رویان به وسیلهٔ یک رشد رو به پایین از اپیدرم گرزی شکل یا لایهٔ زایندهٔ اپیتلیال اولیه تشکیل می شود که از پایین یک ساختمان شعله ای شکل حاوی مویرگ که پاپیلای فولیکول مو خوانده می شود، بدان وارد می گردد.
سلولهای مرکزی این رشد رو به پایین، ماتریکس مو را تشکیل می دهند که سلولهای آن ساقه و ساختمان های اطراف آن را ایجاد می کنند. ماتریکس در عمق چربی زیرجلدی قرار دارد. فولیکول بالغ یک ساقهٔ مو، در غلاف و یک پیاز موی زایا دارد .
فولیکول به سه بخش تقسیم می شود. انفاندیبول از سطح به مجرای غدد سباسه کشیده می شود. ایسم از مجرا تا محل اتصال عضلهٔ راست کننده کشیده می شود. قطعهٔ تحتانی که فقط در طی مرحلهٔ رشد (آناژن) وجود دارد، از محل اتصال عضله تا قاعدهٔ ماتریکس کشیده می شود.
ماتریکس حاوی سلول هایی است که تکثیر می یابند و ساقهٔ مو را درست می کنند.
میزان میتوز ماتریکس مو بیشتر از هر عضو دیگری است.
سلولها در بالای پیاز مو شروع به تمایزیافتن می کنند. غلافهای داخلی و خارجی ریشه از موی در حال رشد محافظت کرده و برای آن حکم قالب (شکل دهنده) را دارند.
غلاف داخلی ریشهٔ مو در محلی مجرای غدهٔ چربی شکسته می شود. رشد مو به طور قابل توجهی تحت تأثیر هر استرسی یا روند بیماری که بتواند فعالیت میتوزی را تغییر دهد قرار می گیرد.
ساختمان مو
ساقهٔ مو پروتئین مرده است و از سلول های فشرده که با کوتیکولی ظریف متشکل از پوسته های صفحه ای شکل پوشیده شده است تشکیل می گردد. سلولهای زنده در ماتریکس سریعتر از سلولهای هر بافت طبیعی دیگر انسان تکثیر می یابند.
این سلول ها به داخل کانال فولیکولر بالا می زنند و دچار دهیدراتاسیون می گردند و ساقهٔ مو را تشکیل میدهند که از توده ای سخت و متراکم از سلولهای کراتینیزه تشکیل می شود.
موهای طبیعی نوک باریکی دارند. مو در داخل کانال (مجرایی) فولیکولر، استوانهای با قطر یکنواخت می سازد. موهای کوتاهی که نوک باریک دارند یا دورهٔ رشدشان کوتاه است و یا آناژن در آنها اخیراً شروع شده است.
ساقهٔ رشدکننده را لایه های متحدالمرکز متعددی احاطه می کنند. خارجی ترین لایهٔ غنی از گلیکوژن غلاف خارجی ریشه خوانده می شود. که ایستا بوده و با اپیدرم پیوستگی دارد.
وقتی که مو کنده می شود، غلاف داخلی ریشه (لایه HenleyS، لایهٔ HuXleyS، و کوتیکولی) به شکل یک تودهٔ ژلاتینی نمایان می گردد. این غلاف از موی در حال رشد محافظت کرده، نقش قالب (شکلی دهنده) را برای موی در حال رشد دارد، ولی قبل از رسیدن به سطح، در انفاندیبول از هم پاشیده می شود.
ساقهٔ مو که بیرون می آید سه لایه دارد – یک کوتیکول خارجی، یک کورتکسی، و گاهی یک مدولای داخلی – که همگی آنها از پروتئین مرده تشکیل یافته اند.
کوتیکول از سلولهای کورتکس محافظت میکند و آنها را در کنار یکدیگر نگاه می دارد.
اگر کوتیکول با برس زدن یا مواد شیمیایی برای زیباسازی آسیب ببیند، انتهای مو دو شاخه می شود.
سلولهای کورتکس در ساقهٔ موی در حال رشد سریعاً هنگامی که در منطقهٔ پایینی فولیکول مو هستند پروتئین تولید کرده و آن را جمع می کنند. بیماری های سیستمیک و داروها ممکن است با متابولیسم این سلولها تداخل کنند و از قطر ساقهٔ مو بکاهند.
ملانوزومهای حاوی رنگدانه در اعماق ماتریکس جوانه ایجاد می شوند و در سلولهای کورتیکال و مدولر ذخیره می گردند.
سیکل (دورهٔ) رشد مو
پوست سر (اسکالپ) به طور متوسط بیشتر از ۱۰۰۰۰۰ مو دارد. مرحلهٔ رشد موی سر تقریباً ۱۰۰۰ روز می باشد (بین ۲ تا ۶ سال).
مرحلهٔ رشد مو در نواحی دیگر مثل ابرو و مژه ها کوتاهتر است (۱ تا ۶ ماه).
موی سر ۰/۳ تا ۰/۴ میلیمتر در روز یا تقریباً ۶ اینح در سال رشد می کند.
انسانها الگوی رشد موزائیک (غیرهمگون) دارند؛ رشد مو و ریزش مو مثل بعضی پستانداران دوره ای یا فصلی نیست، بلکه به طور نامرتب و راندوم می باشد؛ بنابراین به طور مداوم موی در حال ریزشی وجود دارد.